Jak kilkukrotnie pisaliśmy na naszych łamach, prawidłowy dobór dyszy malarskiej to jeden z najważniejszych czynników pod kątem jakości i wydajności nakładania farby. W tym artykule kompleksowo tłumaczymy wszystkie związane z nimi kwestie – od rodzajów dysz, które możemy spotkać na rynku, przez najważniejsze parametry, aż po główne zasady, dotyczące ich odpowiedniej konserwacji.
Precyzyjne nanoszenie farby, oszczędność materiału oraz wysoka jakość wykończenia to kluczowe elementy, które wyróżniają profesjonalny osprzęt do malowania. Poza urządzeniami, takimi jak agregaty malarskie czy pompy membranowe, na efekt końcowy wpłyną też zdecydowanie drobniejsze części, w tym tytułowe dysze malarskie. Właściwy dobór tego elementu może mocno negatywnie odbić się na rezultatach pracy nawet najlepszym agregatem.
Dysza malarska to element, który składa się z drobnych kanalików i otworu wylotowego, którym wydostaje się farba pod ciśnieniem. Całość konstrukcji wykonana jest zazwyczaj ze stali nierdzewnej lub wytrzymałych stopów, odpornych na korozję i ścieranie.
Możemy wyróżnić co najmniej cztery różne rodzaje dysz (co robimy w dalszej części poradnika) i podzielić je w zależności od wielkości otworu wylotowego oraz kąta malowania. Dysze z mniejszymi otworami stosuje się do precyzyjnej aplikacji farb i lakierów, np. przy malowaniu narożników, czy elementów dekoracyjnych. Modele z większym otworem natomiast są niezbędne do równomiernego, mocnego krycia większych powierzchni.
Stosowanie odpowiedniej dyszy przekłada się na optymalizację procesu malowania, ograniczając zużycie farby i minimalizując straty materiałowe. Dzięki temu możliwe jest uzyskanie gładkiego, równomiernego wykończenia, niezbędnego w każdej branży – od niewielkich remontów domowych, po zaawansowany przemysł i produkcję.
Dysze do malowania możemy podzielić ze względu na rodzaj natrysku, do którego są przeznaczone. Pierwszymi spośród nich są dysze do malowania hydrodynamicznego, przystosowane do pracy pod wysokim ciśnieniem bez użycia powietrza (Airless). Metoda ta zapewnia szybki i dokładny efekt, tworząc równomierną, gładką powłokę, idealnie przylegającą do powierzchni. Dysze hydrodynamiczne znane są ponadto z bardzo niskich strat – nie generują powstawania tzw. mgiełki, co przekłada się na oszczędność farby.
Poza dyszami Airless możemy wyróżnić także dysze do natrysku wspomaganego powietrzem Aircoat (lub Airassist, w zależności od producenta). Charakteryzują się one tzw. wstępnym rozpylaniem – dysza posiada specjalną komorę, dzięki której cząsteczki farby zostają jeszcze dokładniej rozbite, pozwalając na uzyskanie doskonałej jakości powłoki.
Drugim typem są dysze do pistoletów lakierniczych powietrznych. W ich konstrukcji dysza stanowi integralną część z iglicą pistoletu – oznacza to, że w przypadku konieczności jej wymiany (np. w wyniku zużycia, czy chęci zastosowania innego rozmiaru) jesteśmy zmuszeni wymienić zarówno dyszę, jak i iglicę oraz (u większości producentów) głowicę rozpylającą. Rozmiary dysz powietrznych oznaczane są w milimetrach i mieszczą się w zakresie od 0,5 mm do 3,5 mm.
Dysze do pistoletów elektrostatycznych przeznaczone są natomiast do aplikacji farby przy użyciu ładunku elektrostatycznego. Inaczej mówiąc, farba w tym procesie jest naładowana elektrycznie i przyciągana do malowanej uziemionej powierzchni, co pozwala na równomierne i dokładne krycie nawet trudno dostępnych miejsc. Tego typu pistolety i dysze stosuje się często w przemyśle motoryzacyjnym, meblarskim i przy produkcji sprzętu AGD, gdzie jakość i trwałość wykończenia muszą być na najwyższym poziomie.
Wybór dyszy malarskiej o odpowiedniej jakości ma bezpośredni wpływ na rezultat wizualny i trwałość powłoki. Precyzyjnie wykonane dysze zapewniają równomierny natrysk i dokładne rozproszenie cząsteczek farby, co pozwala na uzyskanie jednolitej, gładkiej powierzchni bez nieestetycznych smug czy zacieków. Dzięki odpowiedniemu kształtowi i kalibracji otworu farba nakłada się równomiernie, co jest szczególnie istotne przy malowaniu dużych powierzchni lub elementów o wysokich wymaganiach jakościowych. Dysze niskiej jakości mogą powodować nieregularne nakładanie warstwy, a w konsekwencji powstawanie defektów, które wymagają poprawek i wydłużają czas pracy.
Wysoka jakość dyszy wpływa również na efektywność procesu – precyzyjne otwory i odpowiednia konstrukcja umożliwiają oszczędne i kontrolowane zużycie farby, co zmniejsza straty materiałowe. Warto w tym miejscu wspomnieć, że otwór dyszy ulega naturalnemu zużyciu, szczególnie w produktach niskiej jakości. Na przykład przy aplikacji 300-400 litrów farby lateksowej otwór może powiększyć się o około 0,025 mm, co przekłada się na zwiększenie zużycia farby o 0,06 litra na minutę. Z czasem takie różnice generują dodatkowe koszty materiałowe, które przy dużej skali produkcji mogą być znaczące.
Kupując dyszę malarską, kluczowe są dla nas trzy parametry: wielkość otworu, kąt natrysku oraz szerokość strumienia. Wielkość otworu dyszy – wyrażana w części tysięcznych cala – wpływa na ilość farby, którą ta jest w stanie wytryskiwać. Dobór odpowiedniego rozmiaru jest niezwykle istotny – zbyt duża dysza może prowadzić do nadmiernego zużycia farby, a zbyt mała – do niewystarczającego pokrycia powierzchni.
Kolejnym parametrem jest kąt natrysku, decydujący o szerokości strumienia, który jest wynikiem pomnożenia kąta dyszy przez 5. Dla przykładu dysza oznaczona numerem 420 zapewnia szerokość strumienia na poziomie 20 cm (przy trzymaniu pistoletu 30 cm od malowanej powierzchni). Znając te zależności, potrafimy czytać całe oznaczenia dysz malarskich – przykładowy model ,,526” będzie charakteryzował się kątem natrysku 50 stopni, szerokością strumienia 25 cm i wielkością otworu 0,026”.
Dyszę dobiera się przede wszystkim pod kątem rozmiarów malowanych powierzchni. Za szeroki strumień na małych elementach powoduje niepotrzebne straty materiału i ryzyko uszkodzenia pobliskich elementów. Ważne jest również, by dysza była dopasowana do możliwości sprzętu – wszystkie agregaty malarskie posiadają maksymalny rozmiar dyszy, z którym są kompatybilne. Przekroczenie go może skutkować trudnościami w utrzymaniu ciśnienia przez pompę, i w konsekwencji uniemożliwić właściwe rozprowadzanie farby.
Co z doborem dyszy do konkretnego rodzaju farby? W tym przypadku najlepiej jest sięgnąć do karty technicznej konkretnej powłoki, w której znajdują się informacje na temat rozmiaru dyszy, rekomendowanego przez producenta. Trzymanie się go wpłynie pozytywnie na efektywność pracy i jakość powłoki.
Poniżej znajdziesz przygotowaną przez nas infografikę, która przedstawia dwa najczęstsze problemy z doborem dyszy hydrodynamicznej i propozycje ich rozwiązania.
Prawidłowa konserwacja dysz malarskich jest kluczowa dla zachowania ich trwałości i precyzji działania. Regularne czyszczenie dyszy zapobiega osadzaniu się zaschniętej farby, która mogłaby zakłócić strumień natrysku i obniżyć jakość malowania. Oto podstawowe kroki, które warto stosować, by utrzymać ją w dobrym stanie.
