Jak dobrać agregat malarski do materiałów o nietypowej lepkości?

Farby epoksydowe, poliuretanowe czy powłoki antykorozyjne są wymagające – zbyt gęste, aby aplikować je zwykłym wałkiem i zbyt trudne dla słabszych agregatów. Jeśli sprzęt nie ma odpowiednich parametrów, ryzykujesz zatykanie dyszy, chropowatą powierzchnię albo nierówne krycie. Dobór właściwego agregatu pozwala nie tylko uzyskać gładką powłokę, ale też skrócić czas pracy i zmniejszyć zużycie drogiego materiału.

W tym poradniku znajdziesz:

• wyjaśnienie, dlaczego lepkość farby jest tak ważna przy natrysku,
• listę parametrów, na które zwrócić uwagę przy wyborze agregatu,
• wskazówki dotyczące dysz i ciśnienia dla farb dwuskładnikowych,
• porady, jak przygotować powłokę antykorozyjną do aplikacji,
• typowe problemy i sposoby ich rozwiązania,
• praktyczne zalecenia dotyczące czyszczenia i konserwacji sprzętu.

Lepkość farby decyduje o tym, jak łatwo materiał przepływa przez węże i dyszę agregatu. Oznacza gęstość i opór, jaki stawia podczas przepływu. To od niej zależy, czy materiał swobodnie przejdzie przez pompę, wąż i dyszę agregatu. Farby o wysokiej lepkości, takie jak epoksydy, poliuretany czy powłoki antykorozyjne, potrzebują mocniejszych urządzeń i wyższego ciśnienia roboczego – w przeciwnym razie urządzenie może się zapchać, a strumień będzie ulegał przerywaniu.

Przy zbyt słabym sprzęcie pojawiają się też inne problemy: pulsowanie farby, tzw. „plucie” dyszy, nierówne krycie i nadmierne zużycie materiału. W skrajnych przypadkach może dojść do uszkodzenia pompy lub węży, bo urządzenie pracuje na granicy swoich możliwości.

Z kolei farby rzadsze – np. impregnaty czy bejce – wymagają delikatniejszego podejścia. Zbyt wysokie ciśnienie spowoduje rozpylenie zbyt dużej ilości materiału i powstanie mgły lakierniczej, co nie tylko pogorszy efekt, ale też zwiększy straty i zanieczyści pomieszczenie.

Czytaj więcej na temat Co zrobić, gdy pistolet malarski „pluje farbą”?

Farby o wysokiej lepkości potrzebują sprzętu, który poradzi sobie z ich gęstą konsystencją. Zanim wybierzesz agregat malarski, sprawdź, czy ma odpowiednie możliwości – to od nich zależy, czy praca będzie szybka i bezproblemowa. Najważniejsze kwestie to:

• Ciśnienie robocze – im gęstszy materiał, tym wyższe ciśnienie jest potrzebne. Dla farb epoksydowych i poliuretanowych zazwyczaj stosuje się zakres 200–250 bar.
• Wydajność pompy – podawana w litrach na minutę. Wyższa wydajność oznacza szybszą pracę i mniejsze ryzyko zapychania się dyszy.
• Rodzaj pompy – pompy tłokowe lepiej radzą sobie z gęstymi powłokami niż membranowe, które mogą mieć problem z zasysaniem ciężkich materiałów.
• Długość i średnica węża – zbyt długi lub zbyt wąski wąż powoduje spadek ciśnienia i utrudnia podanie farby. Do gęstych powłok zaleca się krótsze węże o większej średnicy.
• Możliwość stosowania dużych dysz – np. 521–527, które pozwalają na natrysk szerokim wachlarzem i redukują ryzyko zatkania.
• Podgrzewanie materiału – w przypadku bardzo gęstych powłok lekkie podgrzanie farby przed natryskiem ułatwia jej równomierne rozpylenie.

Dysza ma kluczowe znaczenie przy pracy z gęstymi powłokami – to od niej zależy szerokość wachlarza i ilość farby, która trafia na powierzchnię. Do farb epoksydowych i poliuretanowych najczęściej stosuje się dysze w rozmiarach 521–527, które dają szeroki strumień i radzą sobie z materiałem o dużej lepkości.

Ciśnienie robocze ustaw tak, aby strumień był równy i nie przerywał. Zbyt niskie ciśnienie spowoduje „plucie” farby, a zbyt wysokie – nadmierną mgłę i większe straty materiału. W praktyce najlepiej zacząć od średniego ciśnienia zalecanego przez producenta agregatu i stopniowo je zwiększać, aż do uzyskania gładkiej, równomiernej powłoki.

Warto mieć pod ręką filtry o odpowiedniej gęstości, które zatrzymają większe zanieczyszczenia, ale nie ograniczą przepływu farby. W przypadku farb dwuskładnikowych dobrze sprawdza się też stosowanie mieszadeł lub systemów do ciągłego mieszania, aby komponenty nie rozwarstwiały się w trakcie pracy.

Dowiedz się więcej: Dysze malarskie – rodzaje, zastosowanie, dobór, konserwacja

Powłoki antykorozyjne są zwykle gęstsze i bardziej wymagające niż standardowe farby, dlatego dobre przygotowanie materiału to połowa sukcesu. Zacznij od dokładnego wymieszania komponentów – w farbach dwuskładnikowych rób to zawsze w proporcjach podanych przez producenta i używaj mieszadła mechanicznego. Dzięki temu składniki będą miały jednolitą konsystencję i nie rozwarstwią się w trakcie aplikacji.

Jeśli produkt jest bardzo gęsty, możesz go lekko rozcieńczyć rozcieńczalnikiem zalecanym przez producenta – nigdy nie używaj przypadkowych rozpuszczalników, bo mogą pogorszyć właściwości ochronne powłoki. Filtracja materiału przed wlaniem go do zbiornika agregatu to kolejny krok, który uchroni dyszę przed zapychaniem.

Przy dużych projektach pamiętaj też o czasie życia mieszanki – farby epoksydowe i poliuretanowe zaczynają twardnieć po kilkudziesięciu minutach od wymieszania. Lepiej przygotować mniejszą porcję i zużyć ją w całości, niż tracić drogi materiał.

Praca z gęstymi farbami potrafi być wyzwaniem, nawet przy dobrym sprzęcie. Oto szybki wgląd w sytuacje, które mogą się pojawić i sposoby, jak sobie z nimi poradzić. Ich znajomość pozwala na uniknięcie czasochłonnych i kosztownych poprawek.

• Zatykanie dyszy – zwykle oznacza, że farba nie została przefiltrowana lub jest za zimna. Warto przecedzić materiał przez sitko i pracować w temperaturze zalecanej przez producenta.
• Pulsowanie strumienia – powód to najczęściej zbyt niskie ciśnienie lub zapowietrzenie pompy. Sprawdź wąż i dokręć połączenia, a następnie zwiększ ciśnienie.
• Chropowata powierzchnia – może wynikać ze zbyt dużej odległości pistoletu od malowanej powierzchni albo zbyt dużej lepkości materiału. Skróć dystans i ewentualnie lekko rozcieńcz farbę.
• Zbyt duża mgła lakiernicza – pojawia się przy za wysokim ciśnieniu lub zbyt małej dyszy. Zmniejsz ciśnienie i dobierz większy rozmiar dyszy.
• Nierówne krycie – zwykle to efekt zbyt szybkiego prowadzenia pistoletu lub nakładania zbyt cienkiej warstwy. Maluj równomiernie, na zakładkę, zachowując odpowiednią prędkość.

Po zakończeniu malowania najważniejsze jest szybkie i dokładne oczyszczenie agregatu. Farby epoksydowe i poliuretanowe twardnieją w ciągu kilkudziesięciu minut, a zaschnięty materiał może zablokować pompę i dyszę na dobre.

Najpierw wylej resztki farby ze zbiornika, a następnie przepłucz układ rozcieńczalnikiem wskazanym przez producenta farby. Przepuszczaj go przez wąż i pistolet, aż ciecz będzie całkowicie czysta. Dobrze jest też rozebrać filtr ssący i filtr pistoletu, żeby usunąć z nich pozostałości materiału.

Na koniec nasmaruj pompę odpowiednim olejem konserwacyjnym i przechowuj agregat w suchym miejscu. Dzięki temu urządzenie będzie gotowe do pracy przy następnym zleceniu i nie zaskoczy Cię kosztowną awarią.

1. Graco Inc. – Spraying High Viscosity Coatings – dokumentacja techniczna i zalecenia producenta agregatów malarskich.
2. Wagner Group – Tips for Spraying Epoxy & Polyurethane Coatings – poradnik aplikacji powłok dwuskładnikowych.
3. PPG Protective & Marine Coatings – karty techniczne farb epoksydowych i poliuretanowych, wytyczne dotyczące lepkości i aplikacji.
4. European Coatings Journal – artykuły o wpływie lepkości farb na technikę natrysku i jakość powłoki.
5. Normy ISO 2808 i ISO 12944 – standardy dotyczące pomiaru grubości powłok i zabezpieczeń antykorozyjnych.
6. Doświadczenia wykonawców – konsultacje zespołu specjalistów zajmujących się aplikacją farb przemysłowych i powłok antykorozyjnych.